سرای تاریخ : کتاب‌هایی که از تاریخ می‌گویند هرچند هرکدامشان بخشی از دوره‌های تاریخی را برای ما بازگو می‌کنند، بااین‌حال مشابهت‌هایی باهم دارند. آنها کنار ما و در مواجهه با تاریخ ایستاده و با چراغی که پیش روی ما نگاه داشته‌اند، بخش‌های مختلفی را از دوران پیشین برای ما روشن می‌کنند. آنها راویان تاریخ‌اند. دانستن تاریخ و آگاهی داشتن از وقایعی که در پس هم رخ‌داده‌اند اهمیت فراوانی دارد که کمترین آن بهره‌گیری از تجارب پیشینیانمان است. لازم است آگاه باشیم تا تاریخ را دوباره از نو زندگی نکنیم. بهتر است بخوانیم و بخوانیم و بخوانیم تا در مواجهه با اتفاقاتی مشابه از پیش آماده‌باشیم و بدانیم انتخاب درست کدام است. تاریخ اگر تلخ و یا شیرین بهترین آموزگار تمام دوره‌هاست. آموزگاری که حقیقت و راستی را به ما می‌آموزاند. در این یادداشت قصد داریم کتاب هایی مثل سینوهه را معرفی کنیم. اما پیش از آن بیایید نگاهی به کتاب سینوهه هم بیندازیم.
کتاب «سینوهه» به روایت داستان زندگی پزشک مخصوص فرعون می‌پردازد. شخصی که از پس یک کودکی آمیخته با فقر و گرفتاری به مقام کاهنی رسیده و پزشک مخصوص فرعون شده است. نویسنده در خلال روایت داستان به‌تدریج ما را با ویژگی‌های زندگی در مصر باستان و مناطق دیگری در همان حوزه جغرافیایی و در زمان کهن آشنا می‌کند. در این یادداشت به معرفی کتاب هایی که مثل سینوهه هستند، می‌پردازیم. کتاب هایی که هرکدام بخشی واقعی از تاریخ را در قالبی روایی برای ما بازگو کرده‌اند.
خدایان جنگ: ژولیوس سزار و بروتوس
روایت تاریخ روش‌های مختلفی دارد که یکی از آنها روایت داستانی است. پرداختن به واقعیت‌های تاریخی واقعی و بیان جزئیات آنها گاه برای برخی از افراد جذابیتی ندارد و کسل‌کننده خواهد بود؛ اما وقتی آگاهی ازآنچه بر سر ما، نیاکانمان و همسایگان آنها آمده است می‌تواند درروند زندگی امروزی‌مان تاثیرگذار باشد بهتر است راه‌های جذابی برای بیان همان تاریخ کسل‌کننده پیدا کرد. یکی از این راه‌ها داستان‌سرایی است. داستان‌سرایی انسان را در موقعیت‌های یادشده قرار می‌دهد و او را با قهرمان‌های واقعی مواجه می‌کند و به همین دلیل داستان‌ها چه خواندنی و چه دیدنی، همواره جذاب‌اند.
«کن ایگلدن» نویسنده کتاب «خدایان جنگ: ژولیوس سزار و بروتوس» از همین روش استفاده کرده و در قالب روایتی داستانی ماجرای فرمانروایی ژولیوس سزار را که از مقتدرترین فرمانروایان روم باستان بوده است، برای ما بازگو می‌کند. سرداری مقتدر که روایت لشکرکشی‌های او زبانزد علم و خاص بود. او چنان ماندگار شد که گرچه به سبب خودکامگی‌هایی که دچارش شده بود برخی نقشه قتل او را کشیدند؛ اما طولی نکشید که نامش در حد جایگاه رفیع خدایی بالا رفت و ماندگار شد.
کلئوپاترا
«کارلو ماریا فرانزرو» در کتاب «کلئوپاترا دختر نیل» به زندگی کلئوپاترا ملکه مصر می‌پردازد. آنچه روایت عامه درباره این زن به ما می‌گوید حاکی از زیبایی، اقتدار و اغواگری اوست؛ اما آیا واقعیت تنها همان چیزی است که در اذهان باقی‌مانده و نقل‌شده است؟ تاریخ ملکه کلئوپاترا را زنی باهوش معرفی می‌کند. در این کتاب ما با روایت اشخاص مختلفی روبرو هستیم و از وقایع گوناگون، از حوادث کوچک و بزرگ گرفته تا جنگ‌ها می‌خوانیم. این روایات ذهن ما را نسبت به آن دوره تاریخی خاص روشن کرده و با کنار هم گذاشتن تمامی آنها ما را نسبت به آن دوران آگاه می‌سازد. ازآنجایی‌که دوران حکومت کلئوپاترا هم‌زمان با فرمانروایی ژولیوس سزار روم بوده است خواندن این دو کتاب می‌تواند تصویری تقریبا کامل را از دو بخش مهم جغرافیایی در دوره‌ای مشابه به ما ارائه کند.
روایت این کتاب و کتاب سینوهه در کنار هم تصویر ذهنی روشنی نسبت به مصر باستان برای خواننده می‌سازد و او را با رسوم کهن آن دوران، نوع مراودات و برخوردها و همچنین اتفاقات مهم آشنا می‌سازد.از این رو اگر کتاب سینوهه را خوانده‌اید و دوست دارید کتاب هایی مثل آن را هم بخوانید، این کتاب را حتما در لیست خودتان قرار دهید.
دزیره
«آن‌ماری سلینکو» در کتاب مشهور خود «دزیره» به روایت داستان زندگی «دزیره» که دختر جوان یک تاجر ابریشم است، می‌پردازد. این رمان که در رده رمان‌های عاشقانه-تاریخی جای دارد روایت عشق دزیره به افسر جوانی است که دست سرنوشت بعدها او را نخستین امپراتور فرانسه می‌کند. این عشق و عاشقی و قرار ازدواج به سرانجام نمی‌رسد و ناپلئون با ژوزفین ازدواج می‌کند. کتاب روایتی متفاوت از رویه‌ی دیگر زندگی ناپلئون نیز هست؛ سوی عاشقانه‌ای که ممکن است کمتر از آن شنیده و یا در موردش خوانده باشیم. شنیدن درباره ناپلئون آن‌هم از زبان کسی که دوستش داشته است جذاب به نظر می‌رسد. این کتاب در کنار پرداختن به این ماجرای عاشقانه ما را بخش‌هایی از تاریخ کشور فرانسه نیز آشنا می‌کند و در ادامه برای ما از سرنوشت دزیره که با تاریخ کشور دیگری گره می‌خورد، می‌گوید.
این کتاب هم مثل کتاب سینوهه و سایر کتاب هایی مثل سینوهه تصویر به نسبت کاملی از اوضاع زندگی، احوال شخصی و مناسبات رایج در رده‌ای بالاتر برای خواننده ترسیم می‌کند. در‌آمیختگی روایات مربوط به حکومت با داستان هایی شخصی از آدم‌های آن، از جذابیت‌های این کتاب به شمار می‌رود که خواننده را تا انتهای کتاب همراه خود نگه می‌دارد.
حرمسرای قذافی
رهبران دیکتاتور به این باور معتقدند که جان و مال مردم متعلق به آنهاست. در برابر آنها هیچ‌کس و هیچ‌چیز ارزشی ندارد و همگی تنها برای در خدمت او بودن وجود دارند. حکومت قذافی یکی از همین حکومت‌هاست که پس از سرنگونی حکایت‌های بی‌شماری از آن بر سر زبان‌ها افتاد. قذافی برای مدتی نه‌چندان کوتاه بر لیبی حکومت کرد. می‌توان گفت روایتی که در این کتاب به آن پرداخته‌شده، مهیب‌ترین حکایت در میان تمام مواردی است که پس از سرنگونی او نقل‌شده است. این کتاب که روایتی مستندگونه دارد ماحصل تلاش‌های خبرنگاری فرانسوی به نام «آنیک کوژان» است. او که در حوزه جنگ فعال بوده است در این کتاب به روایت ماجراهای دختری به نام «ثریا» می‌پردازد که ربوده‌شده و سال‌ها یک برده جنسی بوده است. بی‌تردید زنان بسیاری قربانی چنین اعمالی شده‌اند. بیان این وقایع شهامت می‌خواهد. این افراد همیشه به سکوت وادار شده و آنها را از عواقب بعدی ترسانده‌اند. جامعه لیبی نیز از این قاعده مستثنا نبود؛ اما بالاخره یک نفر تصمیم گرفت تا ماجرا را بیان کند و این سرآغازی شد برای شکل گرفتن کتاب «حرمسرای قذافی».
خواندن این کتاب وجه خشونت‌بار و ظالمانه‌ی چنین حکومت‌هایی را برای ما روشن می‌کند. وجهه‌ای که ارتباطی با زمان نداشته و می‌توان گفت در تمامی ادوار تاریخ و در تمامی حکومت‌ها دیده می‌شود؛ از فراعنه مصر بگیرید تا دوران مدرن.
یادداشت‌های یک پزشک جوان
«میخاییل بولگاکوف» نویسنده بزرگ روسی که حرفه اصلی‌اش پزشکی بوده است مجموعه داستان‌هایی را در قالب این کتاب در اختیار خوانندگان قرار داده است. این مجموعه نشات گرفته از خاطرات زندگی و کار او در بیمارستان قصبه دورافتاده نیکولسکویه در ایالت اسمولنسک است. می‌توان گفت که داستان‌های این کتاب بر اساس واقعیت تجربه‌شده‌ی این پزشک نوشته‌شده و درنتیجه حس‌وحالی کاملا باورپذیر دارد. او در این روایت‌ها که برخی‌شان پیش‌ازاین در یکی از مجله‌های مسکو چاپ‌شده است، تلاش کرده تا در کنار گفتن از زندگی و کار خود چنان به روایت‌ها بپردازد که راوی اوضاع‌واحوال و شرایط مکانی نیز باشد. بعدها پژوهشگران تلاش کردند تا این نوشته‌ها را ازنظر واقعی بودن ارزیابی کنند. ازجمله مدارک در اختیار برای انجام این بررسی، خاطرات همسر نویسنده بود. تطبیق آنها با روایات کتاب با توجه به زیرنویس‌های موجود در کتاب، نه‌تنها گواه واقعی بودن بسیاری از ماجراهاست که انگ اغراق را از آنها پاک می‌کند. نویسنده در کمال راستی و بی‌هیچ غلوی تمامی ماجراها را در قالب داستان درآورده است. او در حرفه پزشکی خود تمام تلاش خود را به کار بسته تا بیماران را مداوا کند و در بخش نویسندگی همین تلاش را در راستای انتقال صحیح و کامل مطالب به‌کاربرده است.