چرا روز شهادت حسین و یارانش را عاشورا گفته اند؟

اکثر قریب به اتفاق اهل لغت این تصور را داشته اند که چون عشر و عاشر از یک ریشه اند و واقعه کربلا هم در دهم ماه محرم اتفاق افتاده است پس عاشورا یعنی دهم محرم. و بر همین قیاس تاسوعا را نیز که با تسع و تاسع شباهت ظاهری دارند را روز نهم ماه محرم گفته اند.

 مراسم عزاداری امام حسین(ع) نخستین بار در روز یازدهم محرم سال ۶۱ هجری در کنار اجساد مطهر شهیدان توسط اهل بیت‏ علیه السلام برگزار شد.پس از آن هنگام ورود کاروان اسیران به کوفه، امام زین‌‏العابدین و حضرت زینب و ام‏ کلثوم علیهم السلام برای مردم کوفه که برای تماشا آمده بودند، سخنرانی کردند. در پی این سخنرانی‌ها صدای ضجه و گریه از خانه‏‌ها و مردم کوفه بلند شد. که به نوعی عزاداری برای شهدا و افشاگری امویان بود.پس از ورود کاروان اسراء به شام و خطابه خوانی امام سجاد(ع) در شام، یزید به اهل بیت امام حسین اجازه داد که عزاداری کنند و اهل ‏بیت ‏به مدت سه روز به طور رسمی در شام عزاداری کردند. (۱) در پی آن خطابه و این عزاداری‌ها، انقلاب بزرگ فکری در شام پدید آمد و اکثر قریب به اتفاق مردم نسبت ‏به دستگاه حاکمه بدبین شدند.عزاداری بعدی در مدینه برپا شد. پس از ورود اهل بیت به مدینه عزای عمومی بر پا شد و تمامی مردم مدینه ناله و ضجه کردند. پس از آن حلقه‏‌های عزاداری توسط اشخاص و افراد سرشناس بر پا شد. از جمله کسانی که در مدینه‏ مجلس‏ عزاداری بر پا کرد، حضرت زینب سلام الله علیها بود. این عزاداری مدینه را در آستانه انفجار و حرکت عمومی قرار داد و عمر بن سعد جریان را به یزید گزارش داد و اعلام کرد که ” تحقیقا وجود زینب کبری(س) در مدینه اندیشه‏‌ها را تحریک می‏‌کند، زیرا او سخنوری دانا و باهوش است. خود و کسانی که با او همراهی می‏‌کنند، در نظر دارند برای خونخواهی حسین قیام کنند.” (۲) تا این که حضرت زینب به شام یا مصر تبعید و رحلت فرمود.پس از شهادت امام حسین(ع) ائمه خود اقامه عزاداری می‏‌کردند و شیعیان را به اقامه عزا و گریه و عزاداری تشویق می‌نمودند.

اندرزهاى پیش از نبردامام حسین علیه السلام براى پیش گیرى از نبرد و خون ریزى نیروهاى دو طرف ، تلاش زیادى به عمل آورد و از هر راه ممکن مى خواست از کشتار مسلمانان جلوگیرى نماید و خون کسى بر زمین نریزد.

الف – قبل از شهادت امام حسین علیه‌السلام:

۱ – تنظیم سپاه:

امام حسین علیه السلام پس از نماز صبح ، سپاه خویش را که متشکل از ۳۲ تن سواره و ۴۰ تن پیاده بودند، به سه دسته تقسیم کرد. دسته اول را در بخش میمنه ، دسته دوم را در بخش میسره و دسته اى را میان آن دو قرار داد.فرماندهى بخش میمنه را به ((زهیر بن قین )) و فرماندهى بخش میسره را به ((حبیب بن مظاهر)) واگذار کرد و خود در وسط دو سپاه مستقر شد و بیرق سپاه را به برادرش عباس بن على علیه السلام معروف به قمر بنى هاشم سپردو خیمه ها را در پشت سر قرار داد. عمر بن سعد نیز سپاهیان جنایت پیشه خود را به چند گروه تقسیم کرد. وى ، فرماندهى بخش میمنه را به عمر بن حجاج ، فرماندهى بخش میسره را به شمر بن ذى الجوشن ، فرماندهى سواره نظام را به عروه بن قیس و فرماندهى پیاده نظام را به شبث بن ربعى واگذار کرد. وى بیرق ، ننگین سپاه خود را به غلامش ((درید)) سپرد. دو سپاه در برابر یک دیگر صف آرایى کرده و براى آغاز نبرد سرنوشت ساز، لحظه شمارى مى کردند.

انسان ها از اواخر دوران پارینه سنگی قدیم در فلات ایران ساکن شده اند. دوره پارینه سنگی قدیم از حدود ۲۰۰۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰۰۰ سال قبل را در بر می گیرد. شواهد حضور انسان در این دوران با انجام کشفیات در غار دربندرشی گیلان به دست آمده که تاریخ سکونت در ایران را به ۲۰۰۰۰۰ سال قبل می رساند. انسان‌های اواخر دوره پارینه ‌سنگی قدیم ایران از غار دربند برای سکونت کوتاه‌ مدت استفاده می‌کردند و سنگ‌ های آذرین و چخماق را برای ساخت ابزارهای سنگی همچون خراشنده و درفش مورد استفاده قرار می دادند.غارهایی که انسان‌های پارینه سنگی ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار سال پیش انتخاب می‌کردند درب ورودی خاصی داشت و رو به شرق قرار داشت تا هم از گرمای آفتاب استفاده کنند و هم در فصل زمستان آثار یخبندان به داخل غار نفوذ پیدا نکند.شواهدی که حاکی از حضور انسان در فلات ایران در دوره پارینه سنگی میانه است مربوط به چند غار و پناهگاه صخره ای، بیشتر در کوه های زاگرس در غرب ایران است. دوره پارینه سنگی میانه با عصر موستری (دوره صنایع ساخت ابزار سنگی در ۱۰۰۰۰۰ سال قبل از میلاد) همزمان است.

وقتی که شورش های  ضد خارجی  ژاپن با گلوله باران ناوهای جنگی خارجی  مواجه شدند، ژاپنی ها  به ضعف و ناتوانی کشور خود پی بردند و خود را تحقیر شده دیدند ؛ بنابراین ، تصمیم گرفتند از آن شکست و تحقیر درس بیاموزند.در پی آن ،گروهی  از مردان مجرب به نام سیاستمداران پیر یک برنامه دقیق اصلاحی را طراحی کردند و به اجرای  آن همت گماشتند.آنان نخست سلسله مراتب فئودالی را از بین بردند.پایتخت امپراتوری را از کیوتو به یدو منتقل کردند و آن را توکیو نامیدند.همچنین اطرافیان امپراتور را از عناصر  متملق و خودخواه پاک  ساختند.دو تن از بزرگان ژاپن را برای مطالعه در مورد صنعت غرب و عوامل پیشرفت آنان به اروپا فرستادند.قانون اساسی جدیدی نیز تهیه شد که یک نظام پارلمانی دو مجلسی را  پیش بینی می کرد.اعضای مجلس  اول از طرف مردم انتخاب می شدند و اعضای مجلس عالی انتصابی بودند.در آموزش و پرورش صنعت ژاپن  هم تحولات اساسی صورت گرفت ؛در نتیجه ،کارخانه های صنعتی ،احداث و یک ارتش و نیروی دریایی تازه و مدرن تشکیل شد.کارشناسانی از خارج کشور دعوت شدند و برعکس،دانشجویانی  از ژاپن به اروپا اعزام شدند تا علوم جدید  را بیاموزند و کارشناس فنی شوند،بدین ترتیب ، ژاپن عقب مانده و منزوی ، به تدریج ، به یک قدرت  صنعتی و مهاجم تبدیل شد.

در فاصله انقراض مغولان تا حمله  تیمور کورکان به ایران که به دوران فترت معروف شده است ، سرزمین ما دچار تحولات و اغتشاشات و هرج و مرجهای فراوان  بود.در این دوره سلسه های کوچک و بزرگ و امرای محلی در سراسر ایران که هیچ گونه  خط سرحدی روشنی  آنها  را از یکدیگر جدا نمی کرد، به جنگ و ستیز با همدیگر مشغول بودند. بر اثر همین نزاعها و کشمکشها و جنگهای  دائمی  که میان جکومت های  متداخل  آن زمان جریان داشت ، مردم کشورمان تحمل  خود را در مقابل خرابی و بدبختی و قحط و غلا از دست داده ، از خداوند  به ناله و الحاح می خواستند که صاحب قدرتی بیاید و به این بی سر و سامانیها  و نزاعها پایان دهد؛ تا جای که بزرگ  مردی چون خواجه شمسی الدین حافظ شیرازی وقتی  از قدرت یافتن تیمور در ماوراءالنهر   حاصل می کند آمدن او آروز نموده

منظور از تاریخ مجموعه حوادث فرهنگی ،طبیعی ،اجتماعی،اقتصادی و سیاسی و رویدادهای است که در گذشته و در زمان و مکان در متن زندگی انسانها و در رابطه با آنها رخ داده است. این رویدادها شامل اموری می شود از قبیل کردارها و دستاوردها مادی و معنوی انسانها و هر آنچه گفته ، اندیشیده و عمل کرده اند،اما منظور از علم تاریخ معرفتی است ناظر به وقایع جزئی و درک پدیده های فوق الذکر که در ذهن مورخ شکل می گیرد و از نوع معرفت درجه یک است به عبارت دیگر رویداد (تاریخ) موقعیت هستی شناختی دارد و تأویل و فهم از رویداد (علم تاریخ) موقعیتی شناخت شناختی .

هنگامی که از علت یا علل یک رویداد می پرسیم ،معمولا به فهرست کاملی از همه علل سهیم نیازی نداریم.تنها آن علتی را می خواهیم که برای ما جالب است یا آنکه فایده ای در بر دارد.بنابراین وظیفه اول مورخ توجه به جمیع علل است؛ یعنی با ید توجه داشته باشد که در بافت علل تاریخی ، یک علت به تنهای دخیل نیست ، علل متعدی دخیل اند (نفی مونیسم تاریخی ) ، اما وظیفه دوم مورخ تحلیل علل است یعنی با بعد از طرح همه علل ، کوشش کند تقدّم و تأخرها را را بدست آورد، ببیند کدام اصلی است و کدام فرعی .یعنی علل را مرتب نماید (کار،۱۳۵۱،ص۱۳۲-۱۳۴) علل ممکن است لازم باشند یا کافی ،یا هردو.