همان‌طور كه مي‌دانيد كوروش بنيانگذار و نخستين پادشاه هخامنشي بود و از آغاز تا پايان فرمانروايي‌‌اش دائما به كشورگشايي و برقراري آرامش در كشورهاي فتح شده مي‌پرداخت. يكي از سرزمين‌هاي مهم و ثروتمندي كه او قصد داشت به امپراتوري ايران اضافه كند كشوري بود به نام ليديا در همسايگي آسياي صغير(تركيه) و يونان. در آن زمان ليديا حكمران قدرتمندي داشت به نام كرسوس كه تا آخرين توان خود در برابر كوروش ايستادگي كرد اما سرانجام مغلوب شد و ليديا نيز به تصرف كوروش درآمد.يكي از مورخان اين‌گونه گزارش كرده است كه در گير‌و‌دار اين جنگ‌ها كوروش نذر مي‌كند كه اگر بر كرسوس پيروز شود اشياي قيمتي را كه از خزانه او به دست مي‌آورد به درياچه مقدس شهر شيز هديه كند. كرسوس اولين پادشاهي بود كه اقدام به ضرب سكه كرد و آنقدر ثروتمند بود كه امروز در ميان اروپاييان به صورت ضرب‌المثل درآمده و افراد متمول را كرسوس مي‌خوانند.
بنابراين خيلي‌ها مي‌گويند حتما اشياي قيمتي زيادي در خزانه‌اش نگهداري مي‌شده كه كوروش به آنها دست يافته است. تا به حال امكان دسترسي به عمق اين درياچه و كاوش در آنجا فراهم نشده است اما اگر ماجراي نذر كوروش حقيقت داشته باشد بايد گفت گنجينه ارزشمندي در دل اين درياچه زيبا نهفته است.وقتي براي گردشگري در تخت سليمان هستيد به ياد داشته باشيد كه شهر شيزبراي دشمنان ايران در دوره‌هاي مختلف اهميت ويژه‌اي داشته و بارها تلاش كردند از طريق تصرف و گاه تخريب آن به حكومت‌هاي ايراني ضربه بزنند. يكي از دشمنان تاريخي ايران در دوره‌هاي اشكاني و ساساني، كشور تازه تاسيس روم بود كه چندين بار درصدد تسخير شيز برآمد.در دوره ساساني هم روحانيان زرتشتي اين باور را ترويج دادند كه محل تولد زرتشت شهر شيز بوده و يكي از ۳ آتشكده بزرگ و اساطيري خود را در آنجا بنا كردند.به همين دليل بيشتر پادشاهان ايران پس از نشستن بر اريكه شاهنشاهي با پاي پياده به اين نيايشگاه مي‌رفتند و به درگاه خداوند سپاس و درود مي‌فرستاده‌اند و سپس هدايايي را به اين آتشكده تقديم مي‌كردند. تاريخ‌نويسان زيادي شرح اين نيايشگاه را كه توسط صنعتگران سراسر كشور با عاج و طلا و جواهرات ساخته شده بود، با آب و تاب تمام نوشته‌اند.در شاهنامه نيز وصف تخت طاقديس كه يكي از شگفتي‌هاي معبد شيز بوده، آمده است.تخت‌سليمان در سال ۱۳۸۲ به عنوان چهارمين اثر باستاني ايران در یونسکو به ثبت رسید.
*سرای تاریخ
