در زمان عبدالملک بن مروان شورش دیگری نیز در داخل قلمرو اموی رخ داد که قیام ابن اشعث نام دارد . این قیام با این ماجرا شکل گرفت که در سال ۷۹ هجری رتبیل شاه کابل شورش کرده بود و توانسته بود که عبیدالله بن ابی بکره ، فرمانده سپاه اسلام را شکست دهد .در این میان ، حجاج بن یوسف ثقفی که والی عبدالملک در عراق بود . به عبدالرحمان بن اشعث دستور دادد که به جنگ رتبیل رفته و او را سرکوب کند. وی همچنین ابن اشعث را به حکومت سیستان گماشت . ابن اشعث وقتی که نتوانست سپاه رتبیل را شکست دهد از طرف حجاج مورد سرزنش و توهین قرار گرفت . ابن اشعث و سپاه وی از این کار حجاج برآشفتند . و تصمیم به حمله به عراق و برکناری حجاج گرفتند . این قیام تنها قیامی بود که ریشه مذهبی نداشت و دلیل عمده آن دشمنی دیرینه میان اهل شام و عراق بود . سپاه ابن اشعث با تصرف بصره و کوفه توانستند مردم عراق ، موالی و قاریان قرآن و دشمنان اهل شام را با خود متحد کرده و راهی دیرالجماجم شوند . در آن جا حجاج با کمک نیروی عظیمی که از شام و از سوی عبدالملک برای وی ارسال شده بود تواسنت در سال ۸۱ هجری بعد از ۱۰۰ روز جنگ ، سپاهیان ابن اشعث را قتل عام کند .ابن اشعث نیز به کابل نزد رتبیل فرار کرد .اما بعدها رتبیل با تحریک حجاج ابن اشعث را به قتل رسانید.
منبع : سراي تاريخ
