سرای تاریخ : جویریه دختر حارث بن ابی ضرار بن حبیب بن عائض بن مالک بن مصطلق بن سعید بن عمرو بن ربیعه بن حارثه بن خزاعه بود، یکی از همسران پیامبر (ص) بود. او قبل از ازدواج با پیامبر (ص) با پسر عموی خود مصفی بن صفوان ازدواج کرده بود.
جویریه بنت الحارث، مادران مؤمنان
جویریه بنت الحارث در سال ۵ هجری، اندکی پس از ازدواج با زینب بنت جحش، با پیامبر اکرم (ص) ازدواج کرد. جویریه تنها ۲۰ سال داشت که با پیامبر (ص) ازدواج کرد، در حالی که خود پیامبر (ص) پنجاه و هشت سال داشت. او دختر رئیس قبیله بنی مصطلق، حارث بن ابی ضرار بود که در آن زمان دشمن سرسخت اسلام بود و قصد حمله به مدینه را داشت. جویریه در ثروت و تجملات فراوان پرورش یافت. او به زبان و ادبیات خود تسلط کامل داشت و با مصفی بن صفوان، یکی از هم قبیله هایش ازدواج کرد.
هنگامی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از نقشه بنی مصطلق آگاه شد، یکی از افراد خود به نام بریده بن حصیب را فرستاد تا ببیند آیا برای حمله آماده می شوند یا خیر. بریده پس از بررسی، برای تأیید این خبر بازگشت، از این رو، پیامبر (ص) به افراد خود دستور داد تا برای جنگ آماده شوند. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با لشکریان خود پیشروی کرد و شرایط خود را بیان کرد; بنی مصطلق یا می توانست اسلام را قبول کند یا تسلیم شود تا در صلح زندگی کند. آنها هر دو را نپذیرفتند و اعلام جنگ کردند. جنگ شروع شد و مسلمانان پیروز بیرون آمدند. شوهر جویریه در میدان درگذشت و او در میان ۶۰۰ نفری بود که به اسارت مسلمانان درآمدند.
آن چه به عنوان غنائم از اموال و اسرا به دست آمده بود بین مسلمانان تقسیم شد. جویریه به سهم ثابت بن قیس انصاری افتاد که جویریه از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) طلب کرد تا خود را از این گرفتاری نجات دهد. او به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اقامه کرد و توضیح داد که چگونه از زندگی تجملی به زندگی بندگی افتاده است و می خواهد با پرداخت دیه ای که در اختیارش نبود، خود را آزاد کند.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در نهایت دو انتخاب را به او عرضه کرد. او می توانست با پرداخت دیه از طرف او، او را آزاد کند، یا باید با او ازدواج کند. او بدون تردید دومی را انتخاب کرد. پس از آن جویریه اسلام را پذیرفت. حضرت فدیه او را پرداخت و آزادش کرد. و طبق برخی از گزارش‌ها سپس از او خواستگاری کرده و با مهریه ای ۴۰۰ درهمی به عقد خویش درآورد. جویریه معامله ای بهتر از آنچه می توانست به آن امید داشته باشد به دست آورد.
او قبل از ازدواج با پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) با نام «براء یا برّه» به معنای «زن صالح و نیکوکار» شناخته می شد که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آن را به جویریه تغییر داد. بعد از ازدواجشان هنگامی که خبر تغییر مذهب جویریه و ازدواج آنها منتشر شد، بقیه مسلمانان اسیران جنگی خود را از قبیله بنی مصطلق نیز آزاد کردند. اقدام پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در ازدواج با جویریه نه تنها در قلوب مسلمانان، بلکه در قلوب مردم بنی مصطلق نیز نتایج گسترده ای داشت و سرانجام بیش از صد خانوار آزاد شدند..
به نظر می رسید که جویریه مایه برکت برای قبیله خود شده بود. تمام قبیله ی او از جمله پدرش اسلام آوردند و مسلمان خداترس شدند.
و بدین ترتیب، او نیز به خجسته ی مادران مؤمنان پیوست. او نه تنها زیبا و فریبنده بود، بلکه نشان داد که فردی باهوش است و سریع یاد می گیرد. او به سخنان پیامبر صلی الله علیه و آله گوش می داد و معارف اسلام را فرا می گرفت و بر اساس آن عمل می کرد. معروف است که او در فقه بسیار دانا بود و زنی مؤمن و پارسا بود. او احادیث متعددی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل کرده است که بعدها علما و صحابه از ایشان نقل کرده اند. احادیث او را در صحیح بخاری و صحیح مسلم نیز می توان یافت.
جویریه بنت الحارث ۶ سال با رسول خدا صلی الله علیه و آله ازدواج کرد و پس از رحلت آن حضرت ۳۹ سال دیگر زنده ماند. او در سن شصت و پنج سالگی در سال ۵۰ یا ۵۶ هجری قمری در مدینه از دنیا رفت.
