مدرسه عمادیه مربوط به دوره صفوی است و در گرگان، محله درب نو واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۹ مهر ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۴۶۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است

ایران از گذشته مهد علم، هنر و فرهنگ بوده پس در این دیار کهن می توان مدارس تاریخی زیادی را پیدا کرد که هر کدام از آن ها قدمت علم و دانش را در سرزمین پهناور ایران نشان می دهند. با بازدید از این مدارس نه فقط با سیر تاریخی شکل گیری آن ها آشنا می شوید بلکه معماری جالب توجه آنها را هم ستایش می کنید. مدرسه عمادیه در گرگان و در ضلع شرقی مرکز محله درب نو در بافت قدیم واقع شده است. محله درب نو از شرق به بازار نعلبندان و از غرب به محله، میدان وخیابان شهید رجایی و از جنوب به خیابان امام خمینی گرگان مرتبط است، این اثر در تاریخ ۱۹ مهر ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۴۶۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد جامع گرگان در کنار بازار اصلی شهر (محله نعلبندان) واقع شده است. با توجه به وجود مناره آجری دوره سلجوقی، بنای اولیه مسجد نیز به همان دوره تعلق دارد و در دوره‌های بعدی به طور گسترده بازسازی، تعمیر و تزئین شده است و بیشترین بازسازی‌ها در دوره تیموری، صفوی و دوره حاضر صورت گرفته است. ‏بنای مسجد با طرح مربع مستطیل، وسعتی حدود ۱۶۰۰ متر مربع را دربر می‌گیرد و شامل صحن وسیع مستطیل شکل، ایوان‌های شرقی و غربی، شبستان‌های چهارگوشه بنا، ورودی‌های شمالی و جنوبی، مناره دوره سلجوقی و کتیبه‌ها و سنگ نوشته‌های تاریخی است.در حال حاضر به غیر از مناره اثر دیگری از بنای اولیه مسجد بر جای نمانده است. مناره آجری بنا با طرح استوانه‌ای تزئین آجرکاری و کتیبه کوفی آجری دارد و قابل مقایسه با دیگر مناره‌های دوره سلجوقی است. ‏از آثار نفیس و تاریخی مسجد می‌توان به در و منبر چوبی منبت‌کاری شده و فرامین و سنگ نوشته‌های پادشاهان صفوی و افشاریه اشاره کرد. در قدیمی و منبت مسجد، کتیبه‌ها و کنده‌کاری‌های زیبایی دارد که برای نگهداری و حفاظت برداشته شده و به جای آن در جدیدی قرار داده شده است. منبر نفیس و تاریخی مسجد با هشت پله دارای کتیبه‌هایی است که بر اساس متن آن‌ها این مسجد و منبر یک بار در سال ۸۹۵ هجری قمری در زمان پادشاه معین‌الدین ابوالقاسم بابر؛ حاکم هرات، توسط امیر بابا حسن؛ فرماندار استرآباد و بار دیگر در سال ۱۰۱۸ هجری قمری در زمان شاه عباس اول توسط قطب‌الدین احمد بن ملا علی استرآبادی و سرانجام در سال ۱۱۵۷ هجری قمری در زمان نادرشاه افشار توسط بیگلربیگی استرآباد تعمیر و بازسازی شده است. فرامین و وقف‌نامه‌های موجود در مسجد دارای تاریخ‌هایی از اوایل دوره صفوی تا اوایل دوره قاجاریه است و موضوعات مختلفی را شامل می‌شود.

یکی از معروف‌ترین آثار تاریخی گرگان، دیوار دفاعی آن است که با نام‌های سد اسکندر، سد انوشیروان، سد فیروز، و قزل‌آلان (مار سرخ) در طی دوره‌‌های مختلف شهرت یافت. دیوار دفاعی گرگان از شرق دریای خزر در ناحیه گمیشان شروع و پس از گذر از شمال آق‌قلا و گنبدکاووس به طرف شرق ادامه داشته و در کوه‌های پیش‌کمر، پایان می‌یابد. طول این دیوار ۱۵۵ کیلومتر است. در حال حاضر، دیوار در فواصل و مسیرهای مختلف، بین ۲ الی ۵ متر ارتفاع دارد و عرض دیوار حدود ۱۰ متر است. در فواصل مختلف قلعه‌هایی در سمت جنوب دیوار ساخته شده است. در بررسی‌های هیئت باستان‌شناسی ۳۰ قلعه شناسایی شده که به نظر می‌رسد در مجموع ۴۰ قلعه بوده است. قلعه‌ها اندازه‌های متفاوت داشته که کوچک‌ترین آن‌ها ۱۲۰×۱۲۰ متر و بزرگ‌ترین آن‌ها ۲۰۰×۲۸۰ متر می‌باشند. در قسمت شمالی دیوار خندقی قرار گرفته که بیشتر در قسمت میانی دیوار مشهود است. در مورد زمان ساخت دیوار نظرات مختلفی وجود دارد؛ ولی طبق تحقیقات انجام شده و به دلایل متعدد به‌نظر می‌رسد که بنیاد این دیوار در زمان اشکانیان هم‌زمان با حکمرانی مهرداد دوم (۱۲۴-۸۷ قبل از میلاد) شکل گرفته باشد و بازسازی و تعمیر آن در دوره ساسانیان انجام شده باشد. به خصوص این که هجوم قبایلی همچون سکاها به شمال شرق ایران در دوره اشکانی به‌خصوص زمان مهرداد سوم آغاز شد و این دیوار می‌توانست جهت دفاع در مقابل هجوم آن‌ها باشد.در حال حاضر دیوار دفاعی گرگان به‌صورت یک رشته تپه کوتاه و ممتد در منطقه خودنمایی می‌کند و هرگونه ساخت و ساز در پیرامون آن ممنوع است

این بنا توسط آغا محمدخان قاجار ساخته شده و در گرگان قرار دارد. ویژگی‌های معماری و اسلوب ساخت بنا نشانگر آن است که بنا متعلق به قرن ۱۲ هـجری قمری می‌باشد. این کاخ دارای بخش‌های مختلفی از جمله عمارت دارالعماره، دارالحکومه، عمارت کلاه فرهنگی عباس خانی و سلسیان خانی می‌باشد.اين کاخ در نزديکی دروازه بسطام سابق حدود فلکه کاخ و پارک شهر فعلی ساختمان شهرداری گرگان قرار دارد و در حال حاضر در اختيار سپاه پاسداران است.

خانه تاریخی امير لطيفی يا موزه صنايع دستی گرگان در بافت قديم گرگان، خيابان امام خمينی، جنب مسجد جامع و بازارچه سنتی نعلبندان قرار گرفته است. اين بنا به مساحت ۹۵۶ متر مربع بنايی است دو طبقه که در اواخر دوره قاجار توسط مرحوم مهدی خان ملک به عنوان منزل مسکونی ساخته شده بود و دارای دو بخش بنای اصلی و خدماتی است.موزه صنايع دستی گرگان به عنوان اولين موزه صنايع دستی استان گلستان درخانه اميرلطيفی واقع شده است. اين موزه تلاش می کند تا علاوه بر آشنا نمودن مردم با صنايع دستی منطقه، پيام های آموزشی و فرهنگی تاثير گذاری را در جامعه گسترش دهد و سبب رونق و احيای مجدد آنها در ميان علاقه مندان گردد.رعايت تناسبات، اصل قرينگی، استفاده از مصالح همگون با اقليم آب و هوايی که بنا در آن قرار گرفته است از ويژگيهای معماری اين خانه است. عمده ارزش بنا به هسته ساختمان اصلی بستگی دارد و در مرکز خود هر طبقه، يک اطاق سه دربی و دو راه پله در مجاورت آن و سپس يک اطاق ديگر در هر سو دارد. می توان گفت که همين طرح در طبقه فوقانی نيز تکرار شده و فضای راه پله ها به اطاق ها افزوده گرديده و اطاق های سه دری به ۵ دری تبديل شده است. در خانه امير لطیفی از فضای مورد استفاده در کرسی چينی نيز به نحو مطلوب استفاده شده است و با ساخت حوضخانه در مسير آب شهری که از جنوب وارد ساختمان می شود، فضايی برای ايام گرم تابستان فراهم آورده شده است. جرزهای قطور ۸۰ سانتی متری بنا توان باربری طبقات را دارا می باشد و به منظور پيوسته بودن اجزا، ساخت کلاف بندی در آن انجام شده است که مهمترين آن ها در سر در طاق ها ديده می شود که با الوار های قطور و قوی، اجزا آن را به هم پيوند داده اند. درب های چوبی دو لنگه که در طبقه اول دارای کتيبه و در طبقه دوم دارای هلال می باشند نمای اصلی بنا را جلوه ای خاص بخشيده اند.فرم موزون رعايت تقارن، ارتفاع مناسب با ابعاد بنا، سرشيرهای پيش آمده و مطابق با کف قلوه چين و آجر فرش گچبری اتاق ها، تفکيک فضاهای خدماتی همچون آشپزخانه و انباری و بخش خدمه از هسته اصلی، از ويژگی های بنای امير لطيفی می باشد. اين بنا در سال ۱۳۷۸ با شماره ۲۳۹۱ در فهرست آثار ملی ايران ثبت شد.

این برج یكی از آثار باستانی كشورمان كه در اعداد بزرگترین مفاخر معماری قرن چهارم هجری است در شمال شرقی ایران در شهر گنبد كاووس قرار دارد . این بنای معروف كه یكی از بلند ترین آثار تاریخی جهان بشمار می آید بر فراز تپه خاكی كه قریب ۱۵ متر از سطح زمین بلند تر است قرار دارد این بنا در سال ( ۳۹۷ ه. ق. و ۳۷۵ ه. ش) و در زمان سلطنت شمس المعالی قابوس ابن و شمگیر و در شهر جرجان كه پایتخت پادشاهان آن دیار بوده ، بنا گردیده است بنایی كه از هزار سال پیش تا كنون بر فراز تپه ای خاكی استوار است در عین سادگی یكی از غرور انگیز ترین بناهایی است كه نه تنها در خاك ایران بلكه در سراسر جهان شناخته شده است و مورد توجه بسیاری از جهانگردان و باستان شناسان است .
پروفسور ارتورافام پوپ در مورد این بنا چنین نوشته است : در زیر سمت شرق كوههای البرز و در برابر صحراهای پهناور آسیا یكی از بزرگترین شاهكارهای معماری ایران با تمام شكوه و عظمت خود قد بر افراشته است . این بنا گنبد قابوس بقعه آرامگاه قابوس بن و شمگیر می باشد و ? برج آرامگاه از هرگونه آرایش مبراست . جنگنده ای بانیروی ایمان در قتال رو در روی ، پادشاهی شاعر در نبرد با ابدیت ، آیا آرامگاهی چنین عظیم و مقتدر وجود دارد ،محمد علی قورخانچی نیز تحقیقی در مورد گنبد قابوس داشته و در كتاب نخبه سینیه خود گنبد قابوس را در نیم فرسخی خرابه های شهر جرجان دانسته و نظیری را برای این گنبد در ایران زمین موجود ندانسته است در معماری سنتی ایران به چنین بناهای عظیم و كشیده ای كه ( میل نیز نامیده می شوند ) در طول راهها برای راهنمایی و تعیین مسیر كارونها احداث می شده زیاد بر می خوریم ولی هیچكدام آنها به پای عظمت گنبد قابوس نمی رسند .